ที่ดิน สปก คือที่ดินที่ออกโดยสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ออกให้ราษฎรเข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน ตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518หลักการคือให้ที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดินทำการเกษตรเท่านั้น คุณไม่สามารถทำอย่างอื่นได้ และเจ้าของที่ใช้สปก. 4-01 ที่ดินต้องยากจน
ที่ดิน ส.ป.ก. ซื้อขายได้ไหม
ตามมาตรา 39 แห่งพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. สิทธิในที่ดินนั้นไม่สามารถโอนไปยังบุคคลอื่นได้ เว้นแต่จะเป็นมรดกแก่ทายาทโดยธรรมหรือโอนให้สถาบันเกษตรกรหรือ ส.ป.ก. เพื่อประโยชน์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง
หากมีการซื้อขายที่ดิน ส.ป.ก. กฎหมายว่าด้วยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้กำหนดมาตรการหรือบทลงโทษไว้ตามกฎหมาย ผู้ขายต้องเสียสิทธิในการเพาะปลูกในที่ดินที่ได้รับอนุญาต ในขณะที่ผู้ซื้อไม่สามารถอ้างถึงการขาย การครอบครอง และการทำประโยชน์ในที่ดิน ส.ป.ก. นอกจากนี้ ผู้ซื้อและผู้ขายอาจต้องรับโทษทางอาญาถึงจำคุก
คุณสมบัติผู้มีสิทธิได้รับการจัดที่ดิน ส.ป.ก.
- มีสัญชาติไทย
- บรรลุนิติภาวะ หรือเป็นหัวหน้าครอบครัว
- ประพฤติดี ซื่อสัตย์สุจริต
- ร่างกายสมบูรณ์ ขยันขันแข็ง
- ไม่มีที่ดินหรือมีที่ดินเพียงเล็กน้อย ไม่เพียงพอ
- ไม่เป็นคนวิกลจริต หรือจิตฟั่นเฟือน
- ยินยอมปฏิบัติตามระเบียบของ ส.ป.ก.
ผู้มีสิทธิได้รับการจัดที่ดิน ส.ป.ก.
ตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2532 ผู้มีสิทธิได้รับการจัดสรรที่ดิน ส.ป.ก. มีอยู่ 3 ประเภทคือ
- เกษตรกร
เป็นผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลักอยู่แล้ว โดยใช้เวลาส่วนใหญ่ในรอบปี เพื่อประกอบเกษตรกรรมแห่งท้องถิ่นนั้น
- ผู้ประสงค์จะประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก
- ผู้ยากจน มีรายได้ต่ำกว่า 30,000 บาท/คน/ปี
- จบการศึกษาทางเกษตรกรรม ไม่ต่ำกว่าระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพหรือเทียบเท่า
- เป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม
- สถาบันเกษตรกร
- กลุ่มเกษตรกร
- สหกรณ์การเกษตร
- ชุมชนสหกรณ์การเกษตรตามกฎหมายว่าด้วยสหกรณ์
หากท่านมีคุณสมบัติตามข้างต้นสามารถยื่นคำขอจัดสรรที่ดินได้ที่สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) จังหวัด โดยเตรียมเอกสารหลักฐาน ได้แก่ สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนและสำเนา ทะเบียนบ้านของคุณ และหลักฐานการมีที่ดิน (ถ้ามี) เพื่อให้ ส.ป.ก.จังหวัด ตรวจสอบคุณสมบัติและดำเนินการจัดหาที่ดิน และจัดที่ดิน ส.ป.ก.ต่อไป
ขอที่ดิน ส.ป.ก. ได้กี่ไร่
- จำนวนที่ดินไม่เกิน 50 ไร่ สำหรับเกษตรกรและคนในครอบครัวเดียวกันเพื่อใช้ในการเกษตร
- ที่ดินสำหรับเกษตรกรและบุคคลในครอบครัวเดียวกันไม่เกิน 100 ไร่ เพื่อใช้ในการเกษตรกรรมประเภทสัตว์ใหญ่ตามประกาศของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
- จำนวนตามที่คณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (คปก.) เห็นสมควรสำหรับสถาบันเกษตรกร
- ถ้าที่ดินของรัฐและมีเกษตรกรถือครองเกินจำนวนที่กำหนดก่อนเวลา สปก. (พ.ศ. 2524) กำหนดตามจำนวนที่เกษตรกรถือครองได้แต่เมื่อรวมกันแล้วต้องไม่เกิน 100 ไร่
การมอบหนังสือรับมอบที่ดิน ส.ป.ก.
เกษตรกรที่ได้รับการคัดเลือกและจัดสรรที่ดิน ส.ป.ก. จะนัดส่งมอบแปลงที่ดิน และมอบหนังสือรับมอบที่ดินให้แก่เกษตรกรที่ได้รับการคัดเลือกตามระเบียบสถาบันเกษตรกรและสถาบันเกษตรกรที่ได้รับมอบที่ดินให้ทำประโยชน์ในที่ดิน พ.ศ. 2535 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2540 ข้อ 5 โดยให้เกษตรกรที่ได้รับการคัดเลือกและได้รับการจัดที่ดิน ลงลายมือชื่อในหนังสือรับมอบที่ดินไว้เป็นหลักฐาน ตามแบบที่ ส.ป.ก. กำหนด (แบบ ส.ป.ก 4-28 ก.)
การออกหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดิน ส.ป.ก.
เกษตรกรที่ได้รับการจัดที่ดิน และได้รับหนังสือรับมอบที่ดินจากสำนักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดแล้ว
- กรณีที่ดินที่ได้รับเป็นประเภทที่ดินของรัฐ ส.ป.ก.จะออกหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก. 4-01 ข) ให้กับเกษตรกร (ระเบียบ คปก. ว่าด้วย การออก แก้ไขเพิ่มเติม เพิกถอน และออกใบแทนหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน พ.ศ. 2540)
- กรณีที่ดินที่ได้รับ เป็นประเภทที่เอกชน ที่ดิน ส.ป.ก.ได้มาโดยการจัดซื้อหรือเวนคืน ส.ป.ก. จะจัดทำสัญญาเช่าที่ดิน (ส.ป.ก. 4-14 ก) หรือสัญญาเช่าซื้อที่ดิน (ส.ป.ก. 4-18 ข) กับเกษตรกร
หน้าที่ของเกษตรกรที่ได้รับที่ดิน ส.ป.ก.
- คุณต้องใช้ที่ดินด้วยตัวเอง ห้ามขาย ให้เช่า หรือให้ผู้อื่นใช้ที่ดิน
- ขุดบ่อได้ไม่เกิน 5% ของที่ดิน จากเนื้อที่ทั้งหมดที่ได้รับอนุญาตจาก ส.ป.ก. และไม่นำดินที่ขุดออกจากแปลง
- หลักฐานต้องได้รับการดูแลและแนวเขตที่ดินไม่ควรทำให้เสียหายหรือเคลื่อนย้าย
4.ไม่เปลี่ยนแปลงสภาพที่ดินจนไม่เหมาะแก่การทำการเกษตร
- ปลูกบ้านหรือสิ่งปลูกสร้างใด ๆ ได้ตามสมควร
- ยินยอมทำสัญญาและปฏิบัติตามสัญญากับส.ป.ก.
- ไม่ทำให้สิ่งก่อสร้างและสภาพแวดล้อมในที่ดินเสียหาย
ที่ดิน ส.ป.ก. โอนให้ใครได้บ้าง
- สามี ภรรยา
- บุตร
- บิดามารดาของเกษตรกร
- พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันของเกษตรกร
- พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกันของเกษตรกร
- หลานของเกษตรกร
ที่ดิน สปก. เป็นทรัพย์สินที่มีสิทธิโอนสิทธิและส่งต่อสิทธิทางมรดกให้แก่ทายาทได้ ต้องเป็นเกษตรกรหรือผู้ที่ประสงค์จะประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นอาชีพหลัก
- เกษตรกรที่ได้รับที่ดิน ส.ป.ก. ยังมีชีวิตอยู่ สามารถโอนสิทธิ์ให้ทายาทได้ ก็ต่อเมื่อมีเหตุและความจำเป็น เช่น ชราภาพ เจ็บป่วย เป็นต้น
- เกษตรกรที่ได้รับมรดกที่ดิน ส.ป.ก. ถึงแก่กรรมแล้ว ทายาทของพวกเขาสามารถยื่นขอสิทธิในการรับมรดกได้